VALKENSWAARD - Peperduur en lang niet altijd gemotiveerd. Veel zorginstellingen zitten opgescheept met een hoog aandeel zzp’ers op de loonlijst. De Valkenswaardse ouderenorganisatie Valkenhof vervangt een deel van hen door mensen zónder zorgdiploma. ‘Voor veel zorg is alleen een groot hart voor onze bewoners al genoeg.’
Bron: ED
In één jaar tijd 2,7 miljoen meer uitgeven aan personeelslasten. Dat hadden ze bij de Valkenswaardse zorginstelling Valkenhof ook nog nooit meegemaakt. De stijging zat 'm vooral in het hoge aandeel ingehuurde zzp’ers die ook nog eens fors meer verdienen. Daar kwam de nieuwe CAO voor zorgpersoneel nog eens bovenop.
Dat inhuren van al die zelfstandigen deed Valkenhof bepaald niet uit idealisme. ,,We konden niet anders”, legt lid Raad van Bestuur Petra de Regt uit. ,,We hebben ook na corona nog altijd te maken met een hoog ziekteverzuim. Daar heb je vervangers voor nodig. En die zijn een stuk duurder.”
Maar een échte oplossing, was het natuurlijk niet, stelt de bestuurder. ,,We kunnen financieel best tegen een stootje, maar ook wij houden dit niet jaren vol op deze manier. Belangrijker nog: steeds andere gezichten in huis: daar worden onze cliënten, noch ons vaste personeel gelukkiger van. Doen we niks, dan moeten we straks 'nee’ zeggen tegen mensen die ondersteuning écht nodig hebben.”
Er moest dus wel iets veranderen. Maar wat viel er in te grijpen, als je niet om die dure inhuurkrachten heen kunt, om de zorg draaiende te houden? Valkenhof ‘ontdekte’ dat veel zorggeschoolde medewerkers zich grote delen van de dag bezig hielden met taken waarvoor geen opleiding vereist is. Bewoners wekken, de gordijnen opendoen, haren kammen, een handje toesteken om van hun kamer naar de eetruimte te komen. Een praatje maken.
'We zoeken mensen die ouderen begrijpen. Dat leer je niet op een opleiding. Dat héb je of heb je niet.' Petra de Regt, bestuurslid Valkenhof.
De Regt: ,,Belangrijk werk, waar iedere dag héél wat handjes voor nodig zijn. Maar moeten dat zorggeschoolde handjes van zzp’ers zijn? Nee, je hebt vooral mensen nodig die affiniteit met ouderen hebben. Die hen zichzelf laten zijn. Die begrijpen wat iemand in die fase nodig heeft en welke hulp er dan van pas komt. Dat leer je niet op een opleiding. Dat heb je of dat heb je niet.”
Mes dat aan meerdere kanten snijdt
Dat inzicht vormde het vertrekpunt voor een ingrijpende omslag die Valkenhof gaat doorvoeren. Het vervangt een deel van de dure, ingehuurde zzp’ers door afdelingsondersteuners; mensen zónder zorgopleiding. Een mes dat aan meerdere kanten snijdt, verwacht De Regt. ,,Het geschoolde personeel kan zich volledig op het geschoolde werk concentreren. De afdelingsondersteuners worden het vertrouwde gezicht voor de bewoners. En als organisatie kunnen we onze zorg betaalbaar houden.”
'Er zijn genoeg mensen die graag iets voor een ander willen betekenen, maar daarvoor niet opnieuw in de collegebanken willen', Petra de Regt, bestuurslid Valkenhof
Die nieuwe mensen zijn behalve goedkoper, vaak ook een stuk gemotiveerder en bovendien een stuk makkelijker te vinden, weet Valkenhof. De Regt: ,,Dat merken we, nu we voorzichtig al met de transitie begonnen zijn. Er is een flink potentieel van mensen tussen de 35 en 65, dat graag iets voor deze doelgroep wil betekenen, maar daar niet opnieuw voor in de collegebanken wil.
Er heeft zich al iemand gemeld die 20 jaar bij de Hema had gewerkt. Ze vond de contacten daar wat vluchtig en wilde écht weer iets gaan betekenen voor een ander. Daarin zie je toch het karakter van Valkenswaard terug. Men werkt hier graag in het eigen dorp en kijkt goed naar elkaar om. Daar zit een groot potentieel, zien we.”
Locatie voor locatie
Hoewel de ommeslag ingrijpend is, voert Valkenhof ‘m niet van vandaag op morgen door. De Regt: ,,Het zal in stapjes gaan. Locatie voor locatie. Dit moet je niet gehaast doen. We moeten iedereen de tijd geven om eraan te wennen, zowel onze bewoners, als het personeel. Zij mogen niet de indruk krijgen dat ze hun werk niet goed deden. Integendeel, we waren gewoon anders georganiseerd.”
Hoe bijzonder is de personeelsomslag van Valkenhof eigenlijk? We vroegen het Ronald Batenburg, bijzonder hoogleraar Arbeids- en organisatievraagstukken aan de Nijmeegse Radboud Universiteit. ,,Dat Valkenhof de oplossing zoekt door meer niet-zorggeschoold personeel te werven is landelijk gezien vrij uniek. Ik vraag me wel af of Valkenhof zo makkelijk aan die afdelingsondersteuners komt, als het hoopt. Er zit bovendien wel een grens aan die differentiatie, natuurlijk. Je moet genoeg bevoegde mensen over houden, voor het geschoolde werk. En goede afspraken maken over de verantwoordelijkheden van al die verschillende soorten zorgverleners. Maar de voordelen van die transitie spreken voor zich. Valkenhof zal niet de enige blijven die het zo aanpakt.”
